मध्यप्रदेश पर्यटन विकास में पंचवर्षीय योजनाओ का योगदान
1
Author(s):
DR. GAJRAJ SINGH AHIRWAR
Vol - 7, Issue- 7 ,
Page(s) : 21 - 34
(2016 )
DOI : https://doi.org/10.32804/BBSSES
Abstract
स्वतंत्र भारत में उद्धोयोंगों के समग्र विकास हेतु भारत सरकार द्वारा पंचवर्षीय योजनाओ को माध्यम बनाया गया। पंचवर्षीय योजनाओ के माध्यम से समग्र विकास की नींब रखी गई। इस हेतु सन 1950 में भारत सरकार द्वारा योजना आयोग की स्थापना की गई। इसी का अनुसरण करते हुये मध्यप्रदेश सरकार द्वारा प्रदेश के समग्र विकास हेतु पंचवर्षीय योजनाओ को माध्यम बनाया गया। इसी तारतम्य में पर्यटन विकास को भी आधार मिला।
भारत के मध्य में स्थित चार रियासतों, पुराना मध्यप्रदेष, महाकौषल, विन्ध्यप्रदेश एवं भोपाल को मिलाकर एक राज्य के रूप में मध्यप्रदेष की स्थापना भारत सरकार द्वारा 1 नवंबर 1956 को की गई।
इसका आषय यह है कि प्रथम पंचवर्षीय योजना में मध्यप्रदेष राज्य का अस्तित्व नहीं था किन्तु राष्ट्र के योजनागत विकास के स्वरूप को पूर्ववर्ती रियासतों द्वारा स्वीकार किया गया था
- तीसरी पंचवर्षीय योजना 1961-66, योजना आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग मध्यप्रदेष शासन पेज नं.-4,5 से)
- चतुर्थ पंचवर्षीय योजना, प्रगति प्रतिवेदन 1969-74 आर्थिक, सांख्यिकी संचालनालय, मध्यप्रदेष शासन पेज नं. 111)
- पाॅचवी पंचवर्षीय योजना (1974-79), योजना आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग, प्रकाषन शासकीय मुद्रणालय भोपाल, मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 228 से)
- पंचवर्षीय योजना 1978-83, योजना आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग, मध्यप्रदेष शासन पेज नं. 98 से
- मध्यप्रदेश पर्यटन विकास निगम, पर्यटन विभाग, मध्यप्रदेश शासन के कार्यालयीन दस्तावेजों से।
- छठवी पंचवर्षीय योजना 1980-85, योजना आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग मध्यप्रदेष शासन पेज नं. 116)
- प्रषासनकीय प्रतिवेदन, 1980-81 पर्यटन विभाग, मध्य प्रदेष शासन प्र्रषासकीय प्रतिवेदन वर्ष पर्यटन विभाग मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 18,20
- षासकीय प्रतिवेदन वर्ष 1981-82 पर्यटन विभाग मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 22,23
- षासकीय प्रतिवेदन वर्ष पर्यटन विभाग,1982-83 मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 14,20
- षासकीय प्रतिवेदन वर्ष 1984-85, पर्यटन विभाग, मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 14 से)
- मध्यप्रदेश पर्यटन विकास निगम के कार्यालयनी दस्तावेजों से।
- मध्यप्रदेष की सातवी पंचवर्षीय योजना 1985-90, राज्य योजना मंडल, मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 119,120,121 से)
- दसवीं पंचवर्षीय योजना 2002-2007, योजना, आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग पेज नं. 74,75,76 से)
- ग्यारहवी पंचवर्षीय योजना, योजना, आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग, मध्यप्रदेष शासन पेज नं. 86,87 से)
- वार्षिक योजना 2010-11, योजना आर्थिक एवं सांख्यिकी विभाग, मध्यप्रदेष शासन, पेज नं. 81,82)
- मध्यप्रदेश पर्यटन विकास निगम के कार्यालयीन दस्तावेजों से
|